آموزش کار با مولتی متر

مولتی متر ها انواع مختلف دارند. اما از نگاه ما به شکل کلی مولتی‌مترها در دو دسته آنالوگ و دیجیتال هستند. اما به طور کلی دسته بندی که ما نیاز داریم، تاکید می‌کنم دسته بندی که عمومی است و مورد نیاز ماست به سه دسته تقسیم می‌شوند.

1. مولتی‌متر آنالوگ یا عقربه‌ای هم به آن می‌گویند.
2. مولتی‌متر دیجیتال
3. مولتی‌متر انبری ( یا کلمپی که در بازار عرف است )

شکل دیجیتالی مولتی‌متر انبری به شکل رومیزی است.

دانلود ویدئو آموزش کار با مولتی متر

به طور کلی مولتی‌متر های رومیزی یکی از دسته بندی‌ های مولتی متر هستند و مولتی‌ مترهایی داریم که معروف هستند به مولتی‌مترهای مدادی. اما به شکل کلی چیزی که برای ما لازم است را اینجا عنوان کردیم.

بخش های مولتی متر

خود مولتی‌متر از چند بخش تشکیل شده است.

۱- صفحه نمایش:

در مولتی‌مترهای دیجیتال در مولتی‌مترهای عقربه‌ای به دو شکل متفاوت است.

۲- کلید سلکتور:

با چرخاندن این کلید حول محور خودش چه به صورت ساعتگرد و چه به صورت پاد ساعتگرد کار می‌کنیم.

۳- ترمینال‌های ورودی پاراب یا پابل های ارتباطی:

ترمینال های وردی مولتی متر از دو ترمینال شروع می‌شود. این ترمینال های ورودی انواع مختلفی نظیر سه ترمیناله و چهار ترمیناله و بیشتر نیز دارد. یکی از این ترمینال‌ها ترمینال مشترک یا همان COM است که همیشه ثابت است و یکی از سیم‌های ارتباطی ما ممکن است در دستگاه‌های مختلف لازم باشد که به نسبت کاری که می‌خواهیم انجام دهیم جا به جا کنیم که کنارش همیشه می‌نویسد که مثلا از ۱۰ آمپر به بالا ما باید به این ترمینال وصل کنیم و برای اندازه‌گیری‌ های اهمی یا آمپری و گزینه‌های دیگری که اینجا تعریف کرده ما از این پاراب وسطی استفاده می‌کنیم.

نماد های مولتی متر را حتما آموزش ببینید

همان طور که دیدید ما دور سلکتور یک سری نماد داریم که در مولتی‌مترهای مختلف ممکن است بیشتر یا کمتر از این باشد، یک سری از آنها حذف شود یا یک سری مسائل دیگر در آنها قرار گرفته باشد. آیتم شماره ۱ همانطور که می‌بینید OFF نوشته شده که ما برای خاموش کردن مولتی‌متر ما سلکتور را از این قسمت جلو، که بعضی از آنها دو سر است، در این مورد سلکتور ما تک سر است، روی قسمت OFF قرار می‌دهیم برای خاموش و روشن کردن دستگاه.

البته بعضی مولتی‌مترها هستند که یک دکمه مخصوص به خودشان را دارند و جدا از سلکتور است.

۱. سویچ ON/OFF:

۳و۲. در آیتم ۲ و ۳ ما با یک ابزاری به اسم LOW Z آشنا می‌شویم.

ولتاژ گوست چیست؟

در مدار ها ما پدیده‌ای داریم به اسم ولتاژ گوست که گوست به معنای شبح است یعنی یک ولتاژ شبح که گاهی ما با این پدیده روبرو می‌شویم. بخاطر اینکه در برخی از مدارها و تابلوها سیم‌ها خیلی در هم تنیده است و به همدیگر پیچیده شده است. ممکن است ما سیم هایی داشته باشیم که ولتاژی در آن حضور دارد و همچنین سیم‌های آزادی که به چیزی وصل نیستند یا ولتاژی در آنها موجود نیست. اما وقتی آن ها را با مولتی‌متر تست می‌کنیم مشاهده می‌کنیم که یک ولتاژ در آن است.

دلیل آن هم بخاطر همان مسائل مغناطیسی است که چنین تأثیرهایی روی همدیگر می‌گذارند و سیم‌هایی که ولتاژ واقعی روی آنها وجود ندارد را به ما صفر نشان می‌دهد.

برای پدیده ولتاژ گوست ما از این ابزار استفاده می‌کنیم. با مکانیزمی که دارد، سیم‌هایی که به شکل واقعی در آنها ولتاژ‌ است را برای ما مشخص می‌کند وقتی که سلکتور را روی این قسمت می‌گذاریم. سیم‌هایی که مثلا یک چنین حالتی دارند.

۴. آیتم شماره ۴ ولتاژ AC با فیلتر پایین گذر است.

۵. آیتم شماره ۵ همانطور که برخی از دوستان ممکن است بدانند و برخی هم ندانند. وقتی که ولتاژ در سیستم موجود است، ما نمی‌توانیم تست اتصال کوتاه انجام دهیم. ولی در این آیتم چنین اجازه‌ای را داریم.

۶. آیتم شماره ۶ برای ولتاژ AC است.

۷. آیتم شماره ۷ برای میلی ولتاژ AC است. یعنی در این دستگاه خاص ولتاژ از ناحیه ولت به بالا در یک گزینه است و میلی ولت در یک گزینه دیگر است.

۸. آیتم شماره ۸ برای ولتاژ DC است.

۹. آیتم شماره ۹ برای میلی ولتاژ DC است.

۱۰. آیتم شماره ۱۰ برای اندازه‌گیری دما است.

۱۱. آیتم شماره ۱۱ برای تست اتصال کوتاه است. اصطلاحا معنی فارسی آن اتصال کوتاه است. رایج است که خیلی‌ها می‌گویند تست بیزر یا بازر.

۱۲. آیتم شماره ۱۲ برای مقاومت است. اصطلاحا برخی ممکن است به آن اهم گیری بگویند.

۱۳. آیتم شماره ۱۳ برای خازن است. البته یک موضوع را خدمتتان عرض کنم. خیلی بهتر است که ما تست خازن را با دستگاه‌های آنالوگ اندازه بگیریم به روش‌هایی که خودش دارد. در مولتی‌مترهای آنالوگ تست‌های خازن خیلی دقیق تر هستند.

۱۴. آیتم شماره ۱۴ برای تست دیود است.

۱۵. آیتم شماره ۱۵ ابزاری است برای اندازه‌گیری آمپر یا جریان دستگاه در حد آمپر و میلی آمپر

۱۶. شماره ۱۶ میکرو آمپر را در این دستگاه جدا کرده است. مولتی‌متر ها ممکن است شکل‌ها و آیتم‌های متفاوت داشته باشند.

عموما آیتم‌های آن ها یکی است خصوصا در بحث ولتاژ و آمپر و اهم متر و تست اتصال کوتاه، بعضی‌ها یک سری آیتم اضافه دارند و بعضی‌ها ندارند. اما در سلکتور قبل که دیدیم من خواستم دو آیتم را اضافه کنم که در یک چنین مولتی‌متری موجود است.

چگونه با مولتی متر فرکانس را اندازه گیری کنیم؟

یکی از قابلیت های مولتی متر قابلیت اندازه گیری فرکانس است که یک باطری ساز حتما باید این مهارت را در شغل برق خودرو آموزش ببینید. ما روی این آیتم می‌توانیم فرکانس دستگاه مان را اندازه‌گیری کنیم.

۱۸. بخش شماره ۱۸ ما برای اندازه‌گیری HFE است که ضریب تقویت ترانزیستور را نشان می‌دهد که از این پایه استفاده می‌کنیم.

دکمه ها و کلید های مولتی متر

اما یک سری لوگو و کلید ممکن است روی دستگاه ببینیم. دکمه شماره A مربوط به بخش ۱۷ است یعنی همان فرکانس ما که این کمک می‌کند که نسبت مثبت به منفی را متوجه شویم.

دکمه شماره B که HOLD است وقتی داریم یک پارامتری را اندازه می‌گیریم تفاوتی ندارد که اهم باشد یا ولتاژ یا هر پارامتر دیگری. ما نیاز داریم که این عدد نگه داشته شود روی صفحه نمایش بماند نسبت به شرایطی که ممکن است در آن شرایط نمی‌توانیم بخوانیم یا هر موضوع دیگری مثلا اندازه پارامتر دائما بالا و پایین می‌شود و ما روی یک اندازه HOLD می‌کنیم که بتوانیم بخوانیم.

دکمه شماره C که بعضی وقت‌ها یک اندازه دلتا هم کنارش است مبدأ اندازه‌گیری را تعیین می‌کند. مثلا در ولتاژ مبدا اندازه‌گیری ما صفر است. در یک سری از پارامترها این کار را می‌شود انجام داد. می‌توانیم ولتاژ را در مبدأیی به غیر از صفر قرار دهیم. مثلا مبدأ ما بالاتر باشد اگر نیاز دانستیم.

دکمه شماره D برای تغییر محدوده اندازه‌گیری یا همان RANGE که اسمش روی آن است.

دستگاه هایی که حالت “اتومات” دارند و حالت پیش فرض دستگاه روی حالت اتوماتیک است. شما مثلا وقتی دارید مقاومتی را اندازه می‌گیرید اگر مقاومت شما کیلو اهم باشد کیلو اهم را به شما نشان می‌دهد و کنار مقاومت اندازه‌ای که نشان می‌دهد کیلو اهم یا یکای آن را هم نمایش می‌دهد.

اما حالا بر فرض من می‌خواهم مقاومتی را که دارد ۱ کلیو اهم نشان می‌دهد به شکل اهم ببینم چقدر است. یعنی می‌خواهم جزئی تر ببینم و رنج را دقیق تر کنم. این دکمه رنج را می‌زنم و روی مقاومت خاصی که مد نظرم است قرار می‌دهم که اندازه عدد آن را هم می‌توانم بخوانم. البته سلکتورهایی هم هستند که در خود سلکتور رنج تعیین شده و حالت اتومات ندارند و این بیشتر برای دستگاه‌هایی است که حالت اتومات دارند.

دکمه E برای تغییر گزینه است.

بعضی مواقع می‌بینید چند حالت مختلف را روی یک گزینه گذاشته‌اند. در این حالت‌ها وقتی که شما سلکتور را می‌چرخانید با فشردن دکمه ای که در مولتی متر ها وجود دارد می‌توانید حالت‌ های مختلف مثلا اهم و… را تنظیم کنید.

طریقه اندازه گیری اهم در مولتی متر:

همانطور که یک اشاره کوتاه ی در قسمت قبل کردم وقتی که داشتیم دکمه رنج را توضیح می‌دادیم من خیلی کوتاه گفتم بعضی سلکتورها هستند که به غیر از اینکه وضعیت AC یا DC یا آمپرگیری یا ولتاژ گیری را برای ما مشخص می‌کنند.

1. بازه های اندازه گیری مولتی متر در سلکتور:
2. تا محدود ۲۰۰ اهم
3. تا محدوده ۲۰۰۰ اهم
4. تا محدوده ۲۰ کیلو اهم
5. تا محدوده ۲۰۰ کیلو اهم
6. تا محدوده ۲۰۰۰ کیلو اهم

یعنی هر میزان اهمی که داشته باشیم تا ۲۰۰ کیلو اهم را در این رنج می‌توانم اندازه‌گیری کنم. از ۲۰۰ کیلو اهم به بالا حتما باید  در محدوده بعدی قرار دهیم.

به یک زبان دیگر بین ۲۰۰۰ کیلو اهم تا ۲۰ کیلو اهم باید روی این حالت بگذارم یا سلکتور را روی این رنج قرار دهم. همه این ها اهم است ولی محدوده اهمی که می‌خواهم از دستگاه بگیرم باید اطلاع داشته باشم و محدوده آن را مشخص کنیم.

نحوه کار با مولتی‌متر

دانلود ویدئو آموزش اندازه گیری ولتاژ با مولتی متر