تکنولوژی سیستم انتقال نیرویی که راحتی گیربکس اتوماتیک و مصرف کم گیربکس دنده ای رو با هم ترکیب کرده دنیای خودرو رو به نحوی متاثر از خودش می داند. این تکنولوژی گیربکس دوکلاچه ست.
از آنجایی که گیربکس دوکلاچه به نرمی گیربکس اتوماتیک و کم مصرفی گیربکس دنده ای کار می کند تا به حال بخش عمده ای از بازار خودرو را در دست خود گرفته است.
گیربکس دوکلاچه در واقع مجموع دو گیربکس دنده ای مستقل است که توسط کامپیوتر کنترل می شود.
از آنجایی که این سیستم به نرمی گیربکس اتوماتیک کار می کند ابتدا باید نحوه ی کار کردن و معایب گیربکس دنده ای رو بررسی کنیم.تصویر بالا نمونه ساده شده یک گیربکس دستی است.
اتصال دنده ها به شفت:
در اینجا دنده ها همواره درگیر هستند، می بینید که دنده ها تا حدی به شَفت متصل می شوند که تنها یک دنده در زمان مشخص با شفت درگیر می شه، بدین معنی نسبت دنده در هر زمان با نسبت دنده ی درگیر مشخص می شود.
برای اینکه این حالت اتفاق بیفته، هر دنده دارای دندانه ها و توپی و شفت خروجی هم دارای چرخ دنده های مستقیم هست. زمانی که “کشویی” با دندانه های دنده درگیر می شه، دنده ی موردنظر با شَفت یکپارچه خواهد شد، با این حال کشویی و دندانه های دنده با دور های متفاوتی درحال چرخش هستند که در این حالت این اتصال غیر ممکن است.
درواقع بایستی سرعت دو قطعه برابر باشد تا این اتصال رخ بدهد، برای این کار ابتدا بایستی نیروی موتور به جعبه دنده قطع شود. برای این منظور صفحات کلاچ قبل از شفت ورودی قرار می گیرند.
زمانی که این صفحات به یکدیگر فشرده می شوند نیروی اصطکاک بین این صفحات نیروی موتور را به شفت داخلی منتقل می کند، حال با برداشتن فشار از روی صفحات میشه از ورود نیروی موتور به گیربکس جلوگیری کرد. زمانی که نیروی چرخشی به گیربکس وارد نشود، دنده برنجی که اون هم دارای توپیِ، به همگام شدن دنده با کشویی کمک خواهد کرد. زمانی که دنده برنجی در جهت توپی دنده فشرده میشه تطابق سرعت اتفاق میفته. بعد از تطابق سرعت، کشویی به راحتی بر روی دنده حرکت کرده و دنده و شفت رو یکپارچه خواهد کرد.
جعبه دنده دوکلاچه، چاره ساز این مشکلات:
این راحت ترین و ساده ترین مکانیزم برای دستیابی به نسبت دنده های متفاوت است. با این حال یک مشکل اساسی وجود دارد. هر زمانی که دنده تعویض می شود جریان قدرتی ورودی از سمت موتور بایستی ابتدا قطع شود. بدین ترتیب برای یک مدت زمان خیلی کوتاه به چرخ های محرک قدرتی نمی رسد.
حتما شما هم این تاخیر در شتاب گیری در زمان تعویض دنده رو حس کردید، یک راه هوشمندانه برای برطرف کردن این تاخیر، اضافه کردن یک گیربکس دنده ای دیگه با کلاچ مجزا است.
در اینجا میبینید که چگونه دو مجموعه به شفت ورودی متصل شده اند، اگر کلاچ بیرونی رو فشرده کنید، قدرت به مجموعه ی قرمز رنگ وارد می شود. در طرف دیگه اگر کلاچ داخلی رو فشرده کنید، قدرت به مجموعه سبز رنگ وارد خواهد شد. دنده های فرد در مجموعه ی سبز و دنده های زوج در مجموعه ی قرمز قرار می گیرند، فرض کنید در دندهی سه هستید و می خواهید به دنده ی چهار برید. در یک گیربکس دو کلاچه، کشویی دنده چهار از قبل از اینکه کشویی دنده سه درگیر شود کاملا متصل شده است، بدین ترتیب برای تعویض دنده به چهار تنها کافیه کلاچ مجموعه سبز رو رها و کلاچ مجموعه قرمز رو بگیرید، این از پیش انتخاب شدن دنده ها یک جریان ممتد قدرت رو حتی در زمان تعویض دنده ها رو تضمین می کند.
بنابراین احساس یک راننده ی نرم مانند یک اتومبیل اتوماتیک رو خواهید کرد. بسته به نوع رانندگی واحد کنترل گیربکس تصمیم خواهد گرفت که کدام دنده از قبل انتخاب بشه، در اینجا در تمامی دنده ها خواهید دید جهت چرخش شفت خروجی عکس شفت ورودی که این مشکل به راحتی توسط یک چرخ دنده قابل حل هست.
برای دستیابی به دنده عقب از یک مجموعه دنده ی سه تایی استفاده می شود، درگیر کردن کشویی با دنده عقب باعث تغییر جهت چرخش شفت خروجی خواهد شد. برعکس گیربکس دندهی عادی، دنده عقب در اینجا دارای دنده برنجی هست یعنی حتی زمانی که اتومبیل به سمت جلو حرکت می کند تا زمانی که سرعت اتومبیل کم باشه، دنده عقب همچنان درگیر خواهد بود که این حالت در گیربکس معمولی غیرممکن هست.
ویدئو آموزشی:
نگاهی به یک گیربکس اتوماتیک شش سرعته
واضح است که گیربکس دو کلاچه قطعات کمتری داره که نتیجه آن سبک تر شدن و ارزان تر شدن گیربکس میشه. علاوه بر این گیربکس اتوماتیک احتیاج به تور کاموِتِر داره که با یه کوپلینگ روغنی انجام می گیرد، بنابراین زمانی که اختلاف سرعت بین ورودی و خروجی اتفاق میفته لغزش ایجاد میشه و تورکاموِتِر حرارت ایجاد میکنه، که باعث کاهش راندمان می شود. در صورتی که این مشکلات در گیربکس دو کلاچه وجود نداره، به زبان دیگر:
گیربکس دو کلاجه محسنات هردو نوع گیربکس را در خود دارد.
آیا میشود روی یک ماشین با گیربکس عادی یا همان دستی گیربکس دوکلاچه بست؟
سلام، بله این کار قابل انجام هست، خیلی از مراکز تعمیر خودرو خدمات اتوماتیک کردن گیربکس را انجام می دهند این کار حتی برای پراید هم قابل انجام است.
آهان پس این بهترین نوع گیربکس است. با این وجود که هر چی گیربکس تو بازار هست باید منقرض میشد و ای جاشون رو میگرفت. آخه اینجور که میگید هم سبک تره و هم کمتر قطعه داره و کلا از همه چیز نسبت به بقیه سر تره پس در نتیجه باید مدل های دیگه گیربکس رو بازنشسته کنه.
در آخر کدوم نوع گریبکس پیچیدگی بیشتری داره؟ با کاربرد و بهتر بودن و… کاری ندارم.
سلام آقای ملکیان عزیز ما کلا سه نوع جعبه دنده یا گیربکس داریم: اتوماتیک، دستی، دوکلاچه
جعبه دنده اتوماتیک از همه تکنولوژی پیچیده تری دارد.
این گیربکس ربطی به فلایویل نداره؟ که مثلا اگه مدل فلایویل یک ماشین سایزش از یک اندازه ای کمتر بود روی ماشین نصب نشه؟
سلام در این باره باید بیشتر مطالعه کنم ولی تا حدی که بنده مطالعه کردم بله تفاوت دارند.